Ông Nguyễn Văn Phụng nói: “Hiện có một số doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ vào thị trường Việt Nam theo phương thức xuyên biên giới, tuy nhiên chúng ta mới thu được phần thuế qua cơ chế thuế nhà thầu. Theo quy định trong Thông tư 103, tổ chức nước ngoài nhận thu nhập từ Việt Nam thông qua việc bán hàng hóa, dịch vụ vào Việt Nam phải có nghĩa vụ nộp thuế. Từ năm 2014, chúng ta đã có quy định giao nhiệm vụ cho các tổ chức Việt Nam, bên Việt Nam như ngân hàng, các nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo… khi trả tiền cho bên nước ngoài thì phải giữ lại tiền thuế gọi là thuế nhà thầu. Có khung khổ để thu thuế nhưng chính sách chưa rõ ràng nên trong thực tiễn còn nhiều vướng mắc. Mặt khác, đối với cá nhân thì lâu nay chưa thu được thuế, chẳng hạn Công ty Netflix cung cấp dịch vụ thì tiền của cá nhân trả thẳng cho công ty, thành ra chưa thu được thuế vì chưa có quy định.
Luật Quản lý thuế lần này thì thành công nhất là quy định về đánh thuế với thương mại điện tử. Điều 42 của luật quy định cái đó, tiếp đó Chính phủ ban hành Nghị định 126 giao trách nhiệm cho ngành thuế phải thu thuế đối với thương mại điện tử. Đề án được triển khai cụ thể, quản lý với cá nhân, tổ chức tham gia thương mại điện tử, sàn giao dịch điện tử, thu qua cả người trong nước và nước ngoài, đảm bảo công bằng với người kinh doanh".
- Việc thu thuế tới đây sẽ được triển khai như thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Văn Phụng: Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ Đề án quản lý thuế đối với thương mại điện tử, đề án này xây dựng rất công phu với nhiều giải pháp rất cụ thể, hiện nay đã và đang triển khai một cách tích cực. Chúng ta sẽ quản lý thu thuế đối với cá nhân và tổ chức là những người tham gia thương mại điện tử. Chúng ta sẽ thu thuế với các chợ điện tử, các sàn giao dịch điện tử, sẽ thu cả người trong nước và người nước ngoài để đảm bảo bình đẳng trong môi trường kinh doanh, và có những phương pháp hợp lý để cho tất cả mọi người đều thực hiện được.
Ở phía trong nước, chúng ta sẽ tổ chức lại các sàn giao dịch điện tử và quản lý chặt chẽ, có quy chế phối hợp, có sự thống nhất giữa các bộ ngành. Trên cơ sở quản lý giao dịch thì chúng ta sẽ quản lý được thuế. Chúng ta không thể bỏ qua vai trò của ngân hàng vì ngân hàng cung cấp cho chúng ta các tài khoản. Bây giờ mọi người “nghiện” thanh toán qua ngân hàng rồi.
Đối với nhà cung cấp nước ngoài thì chúng ta áp dụng song song hai cơ chế. Một là cơ chế thuế nhà thầu nước ngoài, hai là cổng thông tin điện tử để người nước ngoài khai trực tiếp. Nhưng chúng tôi khuyến cáo rằng nộp qua cổng sẽ tốt hơn, minh bạch hơn. Doanh nghiệp nước ngoài cũng đàng hoàng là bán dịch vụ ở Việt Nam thì sẽ nộp thuế cho Việt Nam. Thông qua Cổng thông tin điện tử, họ sẽ khai thuế và dù bán sản phẩm hay dịch vụ cho cá nhân hay tổ chức thì ta vẫn thu được thuế. Cái cổng này sẽ phải làm cái nhiệm vụ đó, không có lý do gì để kêu không biết nộp ở đâu.
- Cổng thông tin điện tử sẽ hoạt động thế nào, thưa ông?
Cổng thông tin điện tử do Cục thuế doanh nghiệp lớn là đơn vị chủ trì, cùng các vụ chức năng khác. Cổng này có 4 chức năng, một là giúp nước ngoài đăng ký thuế. Cá nhân ở bất cứ nơi nào trên thế giới, miễn là có Internet là có thể đăng ký thuế. Hồ sơ tự khai, thông tin có mẫu sẵn, cá nhân tự động gửi đến thì hệ thống của chúng tôi sẽ cấp cho họ một mã số thuế, căn cứ vào doanh thu nhận được ở Việt Nam, theo mẫu sẵn rồi sẽ khai vào đó. Doanh nghiệp sẽ biết được ở Việt Nam thu từ cái gì, thu bao nhiêu, và mức thuế đối với từng cái một sẽ được cụ thể ra.
Thông tin sẽ được gửi vào hệ thống của chúng tôi, sẽ có thông báo thuế rất đơn giản, cho cá nhân tài khoản thuế, và cá nhân đó chuyển tiền nộp cho chúng tôi, tiền này sẽ vào tài khoản của Vietcombank. Doanh nghiệp nước ngoài cứ thế nộp tiền vào, muốn kiểm tra ngược lại các thông tin thì sau đó Cổng giúp kiểm tra các thông tin liên quan. Cổng này cũng có chức năng tra cứu thông tin lưu trên hệ thống, nếu cần kiểm soát hoạt động ngành thuế có thể kiểm tra được.
- Ông kỳ vọng hệ thống này sẽ cải thiện việc thu thuế đối với lĩnh vực này như thế nào?
Trong mấy năm qua chúng ta thu được khoảng 5.000 tỷ đồng, chủ yếu thu qua cơ chế thuế nhà thầu, ước tính sau này chỉ có thể bằng hoặc hơn, mỗi năm hơn khoảng hơn 1.000 tỷ đồng, và mỗi năm tăng khoảng 20% - 30%.
Trong quá trình làm việc, chúng tôi nhận thấy từ lúc có Thông tư 80, các đơn vị như Google, Facebook, Netflix đều bày tỏ sự ủng hộ và sẵn sàng nộp thuế. Các doanh nghiệp đều khẳng định rằng với công cụ này sẽ giúp cho tất cả các bên vì chính sách rõ ràng, quy trình minh bạch, thủ tục thuận lợi, có công cụ kiểm tra, kiểm soát lẫn nhau, khai thuế, nộp thuế tốt.
Họ cũng hiểu được rằng, muốn kinh doanh lâu dài ở một đất nước thì phải chấp hành nghĩa vụ nộp thuế. Trong công tác quản lý, sẽ có những biện pháp nghiệp vụ chuyên ngành thuế để thực hiện kiểm tra kiểm soát xác định nghĩa vụ của từng bên theo chức năng nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho chúng tôi.
