Vướng quy định định giá, đầu tư, PPP: ‘Khó giải ngân hơn 700 nghìn tỷ đồng trong năm 2023’

Bộ Tài chính vừa có văn bản đề nghị tăng cường quản lý, thanh toán để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước năm 2023 của các bộ ngành, địa phương.

Tỷ lệ giải ngân đầu tư công còn thấp

Theo Bộ Tài chính, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 3 tháng đầu năm 2023 còn thấp, với 73.192,092 tỷ đồng, chỉ đạt 9,69% kế hoạch, thấp hơn kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là 10,35% và thấp hơn so với cùng kỳ năm 2022 (11,88%).

Hai bộ và 15 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 15%, song có tới 49 bộ, cơ quan trung ương và 24 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 9%; trong đó có 30 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân kế hoạch vốn.

Bộ Tài chính cho rằng, tỷ lệ giải ngân ước 3 tháng đầu năm chưa cao là do hiện nay các bộ, ngành và địa phương mới giao xong chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án và đang hoàn thiện thủ tục nghiệm thu khối lượng hoàn thành để thanh toán, tập trung thực hiện đấu thầu và lựa chọn nhà thầu; nhiều dự án vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Một số dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải gặp khó khăn về nguồn cung cấp vật liệu, ảnh hưởng tiến độ, khối lượng nghiệm thu giải ngân vốn.

Về vấn đề giải ngân vốn đầu tư công, trao đổi với VietnamFinance, TS Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), cho rằng việc giải ngân hơn 700 nghìn tỷ đồng trong năm 2023 là điều không dễ dàng do vướng quy định về định giá, đầu tư, PPP...

“Nhiều cơ quan chức năng, doanh nghiệp e ngại, “thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước hội đồng xét xử”. Vì vậy, tôi không kỳ vọng quá nhiều về việc đầu tư công có thể tạo cú hích tăng trưởng hay lan toả sang các lĩnh vực khác, mặc dù Chính phủ rất quyết tâm”, ông Việt nói và khuyến nghị Chính phủ dồn lực thực hiện tốt gói hỗ trợ 350.000 tỷ đồng bằng cách rà soát những vấn đề không khả thi, xem xét hỗ trợ điều chỉnh lại. Đây mới được xem là nguồn lực hiệu quả, mấu chốt để hỗ trợ doanh nghiệp hồi phục.

Cần làm rõ cơ chế thưởng - phạt

Đồng quan điểm TS Lê Bá Chí Nhân cho rằng, việc giải ngân vốn đầu tư công quá chậm, trong khi đây được xem là động lực tăng trưởng chính cho nền kinh tế.

“Quý I giải ngân quá thấp. Nguyên nhân chậm trễ trong đầu tư công thì đã được đề cập nhiều, nhưng theo tôi, cần nhấn mạnh thêm yếu tố thưởng và phạt. Nếu giải ngân đầu tư công đạt kế hoạch thì thưởng thế nào và không đạt thì phạt thế nào. Chúng ta không thể cứ họp, xong rồi giao, làm không đạt cũng không có cách thức xử lý”, ông Nhân nói.

TS Lê Bá Chí Nhân cho rằng nhiệm vụ còn lại của năm rất nặng nề. Do đó, để đảm bảo mục tiêu đề ra, cần rà soát lại việc giải ngân đầu tư công, giao nhiệm vụ cụ thể, xác định rõ trách nhiệm; đồng thời cải cách mạnh mẽ thể chế và tích cực hỗ trợ doanh nghiệp.

Trước tình hình giải ngân chậm chạp, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương triển khai các giải pháp để đẩy nhanh công tác hoàn thiện thủ tục đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư để phân bổ chi tiết toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 đã được Thủ tướng Chính phủ giao theo đúng quy định. 

Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương rà soát tỷ lệ giải ngân từng dự án, đặc biệt là các dự án có tỷ lệ giải ngân thấp để đánh giá lại tiến độ; kiên quyết điều chuyển số vốn không có khả năng giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân cao, dự án đã quyết toán hoàn thành, đã hoàn thành nhưng còn thiếu vốn.

Cùng với đó, quan tâm đến công tác tập huấn về chế độ, chính sách cho các ban quản lý dự án, các chủ đầu tư; định kỳ tổ chức hội nghị giao ban hoặc có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chủ đầu tư và phổ biến, quán triệt những chỉ đạo từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ Tài chính về công tác quản lý, giải ngân vốn đầu tư công năm 2023.