USAID Mỹ hỗ trợ giảm ùn tắc tại cảng Cát Lái

Theo các chuyên gia, cảng Cát Lái hiện đã vượt quá công suất thiết kế 2,5 triệu Teus, trong khi năm 2020, công suất của Cát Lái đã vượt mốc 5 triệu Teus; công suất sử dụng cầu cảng cao, tăng gấp đôi thiết kế ban đầu, trong khi đó tỷ lệ này trên thế giới chỉ khoảng 70-80%.

Trung bình mỗi năm, có khoảng 4,9 triệu container 20 feet (TEU) được xếp dỡ tại khu vực cảng TP. HCM, tương đương với khoảng 3 triệu xe tải, hoặc hơn 8.000 xe tải mỗi ngày qua lại trong và xung quanh thành phố. Cảng Cát Lái đã xử lý hơn 92% khối lượng này và khoảng 50% tổng khối lượng container của cả nước.

Ông Mai Xuân Thành, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, cho rằng khi thương mại quốc tế dần phục hồi sau tác động của Covid-19 thì việc giải quyết ùn tắc tại cảng Cát Lái càng phải được ưu tiên. Các giải pháp chống ùn tắc khi được triển khai sẽ tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế, góp phần giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới. Kế hoạch hành động này có 21 khuyến nghị được đưa ra nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cảng từ việc tận dụng các giải pháp công nghệ thông tin để tăng cường luồng thông tin và thông quan hàng hóa đến việc bố trí hoặc mở rộng hạ tầng cảng và cải thiện hiệu suất hoạt động.

Tại hội thảo công bố kế hoạch, bà Ann Marie Yatishock, Giám đốc USAID Việt Nam, cho biết việc giảm bớt tắc nghẽn tại các cảng của Việt Nam ngày càng trở nên quan trọng khi thương mại dần phục hồi hậu Covid-19. Các kế hoạch hành động cho cảng Cát Lái với mục tiêu giúp cảng có thể xử lý lượng container dự kiến sẽ tăng cao. Nỗ lực này nhằm tái khẳng định cam kết của Mỹ trong việc hỗ trợ Việt Nam tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đưa ra khuyến nghị, ông Claudio Dordi - giám đốc dự án USAID TFP cho hay cần đầu tư bến sà lan chuyên dụng tại cảng Cái Mép. Hiện nay, tuyến sà lan chỉ đi từ điểm đầu đến điểm cuối, theo yêu cầu. 

Thứ hai, ông cho rằng cần xây dựng hệ thống sà lan theo lịch trình trên toàn bộ mạng lưới các cảng. Theo đó, cần thay đổi hệ thống sà lan hiện nay thành các tuyến "giống như trung chuyển" dựa trên các lộ trình đã lên kế hoạch trước, cập các bến cảng và cảng nội địa ICD. 

Theo tính toán của ông Claudio Dordi, các số liệu cho thấy có nhiều thách thức với cảng Cát Lái trong tương lai. Lượng container tăng gấp đôi vào năm 2030, các tuyến đường thủy hiện không có đủ rộng để đón tàu tải trọng lớn hơn. Ngoài ra, phân bố giao thông hiện nay cũng làm cho cảng chưa tận dụng hết công năng những cảng khác cũng như phân bổ lưu lượng container.

Trong 21 khuyến nghị được đưa ra, ông Nguyễn Phương Nam - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết có 2 khuyến nghị được Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn rất quan tâm triển khai thực hiện. Đó là khuyến nghị về giải pháp bãi chứa hàng ngoài cảng và ứng dụng công nghệ thông tin trong các dịch vụ tại cảng…

Tại hội thảo, thay mặt dự án Tạo thuận lợi cho thương mại do USAID tài trợ, TS. Nguyễn Thị Như Mai cũng cho rằng nhóm khuyến nghị về cải tiến kỹ thuật - chi tiết, thiết thực, có thể làm ngay và mang lại hiệu quả tốt như thành lập các bãi chờ gần cảng Cát Lái cho xe tải để hỗ trợ các hoạt động tại cổng vào ban đêm, tăng khả năng sử dụng các cổng tại cảng Cát Lái và giảm ùn tắc; mở rộng số lượng làn ở cổng và các điểm đỗ xe trước cổng tương ứng có thể giúp giảm ùn tắc ngay lập tức trong khi không cần phải đầu tư nhiều... 

Cùng đó, TS. Mai cho rằng cần dụng giải pháp công nghệ, giải pháp khai thác dữ liệu nhằm hỗ trợ nâng cao hiệu quả quản lý. Cụ thể là bố trí thiết bị nhận dạng ký tự quang học (OCR) và đầu đọc RFID tại cổng cảng Cát Lái. Giải pháp này sẽ giảm bớt thời gian xử lý tại cổng bằng cách lắp đặt thiết bị OCR và đầu đọc RFID để tự động nhận diện biển số xe tải, số hiệu container và tình trạng hư hỏng vỏ container. 

Hiện tại, các container rủi ro thấp có thể được thông quan trước khi cập cảng Cát Lái nhưng bị xếp lẫn với container chưa được thông quan nên không dễ giải phóng khỏi cảng.