Sửa Luật Đầu tư công: Không tạo quyền cho các Bộ, ngành 'ngâm' hồ sơ

Các ĐBQH cho rằng, Luật Đầu tư công sau hơn 3 năm thực hiện đã bộc lộ một số hạn chế, vướng mắc. Do đó, để đáp ứng yêu cầu quản lý hiệu quả vốn đầu tư công và tạo thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện cần tăng cường phân cấp, phân nhiệm, khắc phục những tồn tại, hạn chế, đặc biệt là phục vụ quá trình cơ cấu lại đầu tư công giai đoạn 2016-2020, định hướng 2025.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, chúng ta đã có khung vững chắc của đầu tư công để chống dàn trải, lãng phí. Tuy nhiên, phải có phương án giao vốn để có thể triển khai sớm các dự án, và phải tăng cường phân cấp, phân quyền và tập trung hậu kiểm, ai làm sai thì phải chịu trách nhiệm và bị xử lý.

Phó Thủ tướng nêu thực tế tốc độ giải ngân rất chậm, sau này các bộ, địa phương có tích cực tháo gỡ nhưng vẫn không đạt yêu cầu. Theo đó, năm 2016, cả nước có nhiều dự án dở dang chuyển tiếp nên tới cuối năm giải ngân được 91%. Nhưng càng về sau giải ngân vốn này chậm lại do triển khai nhiều dự án mới, sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ. Năm 2017 giải ngân được 87%. Năm nay, dự báo Chính phủ cũng khó giải ngân 100% vốn kế hoạch.

Vướng mắc được Phó Thủ tướng chỉ ra nằm ở 3 khâu: Pháp luật trong luật đầu tư công, các Nghị định hướng dẫn Luật của Chính phủ và nguyên nhân từ tổ chức thực hiện. Do đó, Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết số 60 và 70 để đốc thúc địa phương thực hiện, ban hành Nghị định số 120 để sửa đổi 3 Nghị định số 77, 161 và 136 trong hướng dẫn thực hiện Luật và đề nghị Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công.

“Tinh thần chung là để chống đầu tư dàn trải, nhưng phải có phương án giao vốn để triển khai sớm thì phải tăng cường phân cấp, phân quyền, tập trung mạnh vào hậu kiểm ai làm sai thì chịu trách nhiệm”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh lại.

Đặc biệt, theo Phó Thủ tướng, có những cái tiền kiểm rất cần thiết nhưng có tiền kiểm tạo quyền cho các bộ, ngành “ngâm” hồ sơ, vì thế, không nên để tình trạng này.

Phó Thủ tướng cho rằng, nhiều địa phương nói đã có khung đầu tư công là Luật nhưng giờ lại có những khung nhỏ nữa thì quản lý khó.

Dẫn quy định hiện hành trong Luật Đầu tư công về việc Quốc hội sẽ quyết định đầu tư các dự án trọng điểm quốc gia có mức vốn từ 10.000 tỷ đồng trở lên, nhưng theo Phó Thủ tướng, giá trị này được xác định cách đây hơn 10 năm, trong khi thời giá hiện nay đã thay đổi nhiều so với trước nên cần điều chỉnh quy định này.

“Hiện nay không nói đến Trung ương mà địa phương cũng có các dự án trên 10.000 tỷ đồng. Dự án lớn phải báo cáo Quốc hội là yên tâm nhưng phải làm theo đúng các quy trình của Luật dẫn đến lâu, ví dụ như dự án Cảng hàng không Long Thành, đường cao tốc Bắc- Nam phía Đông. Chưa kể sau này, thanh tra, kiểm toán sẽ vào cuộc thì sẽ cảnh báo tới những hành vi sai phạm” – Phó Thủ tướng nói.

Cũng góp ý về dự thảo Luật này, một số ĐBQH đề nghị cần tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến 3 nhóm chính sách chủ yếu, bao gồm nhóm chính sách về quy định chung, nhóm chính sách về quản lý dự án, nhóm chính sách về quản lý kế hoạch đầu tư công.

Nữ đại biểu đoàn Hà Nội Vũ Thị Lưu Mai đề nghị, cần hoàn thiện thể chế đầu tư công, đảm bảo hiệu quả phù hợp thông lệ quốc tế, công khai minh bạch thông tin, tăng cường giám sát đặc biệt là xác định rõ trực tiếp của người đứng đầu cơ quan tổ chức đối với hiệu quả đầu tư.

Bà Mai đánh giá phần quy định về chế độ trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu trong dự thảo Luật chưa đậm nét nên cần hoàn thiện thêm. “Cần phải quy định rõ trách nhiệm từ khâu đầu tiên lựa chọn dự án đến khâu triển khai thực hiện và đánh giá kết quả. ở mỗi khâu đều có trách nhiệm của người đứng đầu có như vậy mới đảm bảo được hiệu quả đầu tư”, đại biểu Mai góp ý.