Nhà máy Trung Quốc muốn chuyển sang Đông Nam Á để né thuế Mỹ

Các chủ nhà máy ở vùng trung tâm sản xuất tại Quảng Đông cho biết thuế nhập khẩu hiện tại và sự thiếu chắc chắn về các chính sách thương mại với Mỹ đang khiến họ phải đẩy nhanh kế hoạch đa dạng hóa sản xuất ra ngoài Trung Quốc. Lương nhân công tại đây cũng đã tăng nhanh trong thập kỷ qua. 

“Chúng tôi không nghĩ cuộc chiến thương mại này chỉ là cuộc khủng hoảng ngắn hạn”, Joe Chau - quản lý một xưởng may đồ trẻ em tại Quảng Đông cho biết.

Ông hiện cũng là chủ tịch bộ phận doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Phòng thương mại Hong Kong. “Chúng tôi phải phân tích quốc gia châu Á nào tốt cho khách hàng của mình, để bù đắp rủi ro từ Trung Quốc”, Chau cho biết.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp thuế nhập khẩu 25% lên số hàng hóa trị giá hàng chục tỷ USD của Trung Quốc. Ông Trump cũng đe dọa tổng số hàng bị áp thuế có thể lên hơn 500 tỷ USD.

Dù hàng may mặc, và nhiều sản phẩm tiêu dùng khác, như đồ chơi, vẫn chưa bị ảnh hưởng, Chau cho biết các hãng bán lẻ Mỹ và nhà cung ứng tại Trung Quốc vẫn cần cùng nhau lên kế hoạch trước đợt mua sắm mùa thu. Vì “không ai có thể đoán trước ông Trump sẽ làm gì”.

Jimmy Kwok - Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Hong Kong cho biết với các mặt hàng như đồ điện tử, quá trình chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Đông Nam Á đã bắt đầu. Căng thẳng thương mại cũng đang khiến các công ty xem xét lại chuỗi cung ứng.

Tuy vậy, các lãnh đạo cũng cho biết việc chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc cũng phải mất vài năm. Khi đó, họ lại gặp rủi ro vì có thể căng thẳng Mỹ - Trung đã được giải quyết, hoặc ông Trump mở rộng thuế với các quốc gia khác, như Việt Nam, để ngăn Trung Quốc né thuế.

Chiu Chi-hong là chủ một nhà máy đồ chơi tại Quảng Đông, chuyên cung cấp sản phẩm cho Disney và Mattel. Ông cho biết dù đồ chơi chưa bị áp thuế, hàng xuất khẩu của ông cũng đã bị hải quan Mỹ “kiểm tra cực kỳ gắt gao” từ đầu năm nay.

Cùng 30 hãng sản xuất khác, tháng 9 này, ông sẽ tới Myanmar để đánh giá khả năng chuyển sản xuất sang đây, nhằm tránh các rào cản thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Dù vậy, ông lo ngại chính sách có thể lại thay đổi. “Ông Trump và ông Tập có thể lại làm hòa. Chúng tôi chỉ là công ty nhỏ, không thể điều hành hai nhà máy tại hai nơi cùng một lúc được”, ông cho biết.

Angelo Cheung - Gám đốc Aoyagi - một hãng điện tử Nhật Bản có sản xuất tại Trung Quốc cho biết một số đơn hàng từ Mỹ đã bị hoãn lại vì bất ổn. “Chúng tôi đang ở giữa ngã tư đường”, ông nói. Công ty của Cheung đang cân nhắc nhiều lựa chọn, trong đó có chuyển một phần chuỗi cung ứng sang Việt Nam, nhưng “tất cả chỉ là giải pháp trong trung và dài hạn”.

Jon Cowley tại hãng luật Baker & McKenzie đánh giá việc mở các nhà máy tại địa điểm mới “rất đắt đỏ và phức tạp”. Các nhà máy được phép xuất khẩu hàng sang Mỹ phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn về môi trường, lao động và chất lượng. Vì vậy, cơ sở sản xuất tại nước mới cũng sẽ mất một thời gian để theo kịp.

Thách thức lớn hơn nữa là nhu cầu của người tiêu dùng thay đổi khá nhanh. Các nhà máy hiện tại ở Trung Quốc có lợi thế nhờ hàng chục năm kinh nghiệm và mối quan hệ lâu năm với các hãng bán lẻ Mỹ.

Cowley nhận định các chủ nhà máy sẽ không vội vã chuyển sản xuất. Tuy nhiên, nếu họ đã cân nhắc đa dạng hóa sản xuất rồi, vì muốn tận dụng chi phí thấp tại các nước như Việt Nam, “tình hình hiện tại có lẽ đã đủ thôi thúc họ thực hiện”.