Kiến nghị cho TP. HCM tiếp tục thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù

Trình bày báo cáo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết qua 5 năm thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14, TP. HCM đã đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Theo đó, ngoại trừ các năm chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch Covid-19, kinh tế TP. HCM liên tục tăng trưởng cao, bình quân hằng năm trong giai đoạn 2016-2019 đạt 7,72%, cao hơn so với mức 7,22% của giai đoạn 2011-2015.

Theo đánh giá của TP. HCM, với việc thực hiện các quy định tại Nghị quyết số 54/2017/QH14, tiến độ triển khai các dự án nhóm A được đẩy nhanh hơn so với việc phải trình các cơ quan trung ương thẩm định.

Việc nâng hạn mức huy động vốn cũng đã cho phép thành phố chủ động phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn Chính phủ vay nước ngoài để bổ sung nguồn lực cho chi đầu tư phát triển.

Bên cạnh đó, việc được chủ động, xem xét chuyển mục đích của các dự án sử dụng trên 10ha đất trồng lúa giúp rút ngắn thời gian thực hiện và đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án, bảo đảm việc thực hiện kế hoạch sử dụng đất hàng năm đã được phê duyệt có hiệu quả, tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của thành phố.

Việc điều chỉnh tăng mức thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp đã có tác động đáng kể đến nhận thức, hành vi bảo vệ môi trường đối với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số cơ chế tuy đã được thực hiện, nhưng hiệu quả còn thấp, như chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học và người có tài năng đặc biệt chưa áp dụng được nhiều.

Thực tế, cơ chế tài chính đặc thù trong giai đoạn 2018-2022 mới chỉ có nguồn từ thưởng và đầu tư trở lại từ ngân sách trung ương (1.654 tỷ đồng), thu từ cổ phần hóa và thoái vốn (1.786,6 tỷ đồng), phát hành trái phiếu chính quyền địa phương (2.800 tỷ đồng) và từ nguồn Chính phủ vay ngoài nước cho thành phố vay lại (11.387,3 tỷ đồng), thu được từ phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp (132,6 tỷ đồng); còn các nguồn có tiềm năng, có số thu lớn chưa được triển khai thực hiện, như cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, thu khai thác tài sản và từ đất đai...

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày báo cáo.

Bên cạnh đó, một số cơ chế chính sách chưa được quy định cụ thể hoặc đang phải chờ văn bản hướng dẫn nên triển khai chậm; công tác hướng dẫn thực hiện quy định đánh giá, phân loại để chi trả thu nhập tăng thêm chưa theo kịp với tình hình thay đổi của thực tiễn.

Qua đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép TP. HCM tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 đến hết ngày 31/12/2023, đồng thời, đưa nội dung này vào Nghị quyết của kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XV.

Về phía cơ quan thẩm tra, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng việc tổng kết Nghị quyết số 54/2017/QH14 có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với TP. HCM mà còn tạo cơ sở thực tiễn và cơ sở pháp lý để xây dựng, hoàn thiện chính sách đối với nhiều địa phương trên cả nước.

Ông Nguyễn Phú Cường nhận định, phương án tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 là cần thiết và Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đồng ý với đề nghị của Chính phủ về việc cho phép tiếp tục thực hiện Nghị quyết đến hết 31/12/2023.

Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng đề nghị lưu ý một số điểm. Cụ thể, báo cáo của Chính phủ cần làm rõ lý do, tính thuyết phục, căn cứ phù hợp để áp dụng việc kéo dài thời gian thực hiện; cần dự báo được hiệu quả sẽ mang lại nếu tiếp tục thực hiện thêm 1 năm.

“Theo đề nghị của Chính phủ tiếp tục thực hiện Nghị quyết đến hết năm 2023, như vậy chỉ có thêm 1 năm để thực hiện. Đây là khoảng thời gian không dài, khó có thể mang lại những thay đổi căn bản trong kết quả thực hiện”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đánh giá.