Kiểm soát ngoại hối là gì? Các cách kiểm soát ngoại hối phổ biến

Kiểm soát hối đoái là gì?

Kiểm soát hối đoái hay kiểm soát ngoại hối (exchange controls) là biện pháp hạn chế quy mô trao đổi tự do đồng tiền của một nước để lấy đồng tiền nước ngoài. Các biện pháp kiểm soát hối đoái được áp dụng để hỗ trợ cho việc loại từ tình trạng thâm hụt cán cân thanh toán và bảo vệ tỷ giá hối đoái cố định, ngăn cản các luồng tiền nóng chảy ra và chảy vào. Các hệ thống quản lý hối đoái đặt ra giới hạn trần cho khối lượng tiền có thể sử dụng cho thương mại hải ngoại và mục đích đầu tư, thông thường có phân biệt đối xử với những mặt hàng cụ thể, ví dụ những mặt hàng nhập khẩu không thiết yếu.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Các cách kiểm soát ngoại hối phổ biến

Kiểm soát ngoại hối là các hình thức kiểm soát khác nhau được áp đặt bởi chính phủ về việc mua / bán ngoại tệ của người dân hoặc trên giao dịch mua / bán nội tệ của người không cư trú.

Các cách kiểm soát ngoại hối phổ biến bao gồm:

• Cấm sử dụng ngoại tệ trong nước
• Cấm người dân địa phương sở hữu ngoại tệ
• Hạn chế trao đổi tiền tệ với các trao đổi được chính phủ phê duyệt
• Tỷ giá cố định
• Giới hạn về số tiền có thể được nhập hoặc xuất

Các nước có kiểm soát ngoại hối cũng được gọi là "Quốc gia Điều 14" (Article 14 countries) sau khi quy định trong thỏa thuận Quỹ tiền tệ quốc tế cho phép kiểm soát trao đổi cho các nền kinh tế chuyển tiếp. Các biện pháp kiểm soát này thường được sử dụng phổ biến ở hầu hết các quốc gia, đặc biệt là các nước nghèo, cho đến những năm 1990 khi thương mại tự do và toàn cầu hóa bắt đầu tạo xu hướng tự do hóa kinh tế. 

Thông thường, kiểm soát ngoại hối có thể dẫn đến việc tạo ra thị trường chợ đen để trao đổi tiền tệ yếu hơn cho các đồng tiền mạnh hơn. Điều này dẫn đến một tình huống mà tỷ giá hối đoái của ngoại tệ cao hơn nhiều so với tỷ giá do chính phủ quy định, và do đó tạo ra một thị trường trao đổi tiền tệ trong bóng tối. Như vậy, không rõ liệu các chính phủ có khả năng ban hành các biện pháp kiểm soát trao đổi hiệu quả hay không.