Điều kiện kinh doanh gas vẫn 'bó tay' doanh nghiệp

Hạ thấp rào cản chứ không phải dỡ bỏ rào cản

Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất của Nghị định 19 và các dự thảo trước đây mà Bộ Công Thương công bố là đều quy định: muốn phân phối gas, doanh nghiệp phải có tối thiểu từ 100.000 vỏ bình gas và có bồn chứa 300 m3. Quy định này so với Nghị định 107 trước đây thì ít hơn 3 lần (thương nhân cấp 1hay còn gọi là thương nhân phân phối phải có ít nhất 300.000 vỏ và bồn chứa 800 m3) nhưng các doanh nghiệp nhỏ và vừa cho rằng chính sách này bảo vệ các ông lớn, o ép doanh nghiệp nhỏ và quy định như trên là không cần thiết.

Đại diện Bộ Công Thương khẳng định: "Đối với thương nhân phân phối khí, dự thảo Nghị định mới nhất đã bãi bỏ các điều kiện kinh doanh liên quan như phải sở hữu các bồn chứa khí và sở hữu chai chứa LPG, sở hữu trạm nạp, sở hữu trạm cấp khí, về thiết lập hệ thống phân phối cho phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 35 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020".

Tuy nhiên, trên thực tế, trong văn bản thẩm định mới nhất dự thảo Nghị định này, Bộ Tư pháp vẫn chỉ ra những bất cập tại đự thảo Nghị định này. 

Cụ thể, việc quy định quy mô dung tích các bồn chứa, chai chứa LPG là một trong những bất cập của Nghị định 19 vẫn được tiếp tục đưa ra tại dự thảo Nghị định.

Đơn cử, Dự thảo vẫn yêu cầu thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu khí có bồn chứa khí với dung tích tối thiểu 3000 m3 với LPG, 60.000 m3 với LNG... Còn đơn vị kinh doanh dịch vụ cho thuê kho chứa khí, kho chứa LPG chai vẫn phải có "bồn chứa khí với tổng dung tích các bồn chứa tối thiểu 1.000m3 đối với LPG và 20.000m3 đối với LNG, 60.000m3 với CNG.

Việc quy định quy mô dung tích các bồn chứa, chai chứa LPG là một trong những bất cập của Nghị định 19 vẫn được tiếp tục đưa ra tại dự thảo Nghị định.

Theo Bộ Tư pháp, đây vẫn là quy định quy mô tối thiểu cần xem xét loại bỏ để tạo thuận lợi cho việc gia nhập thị trường của doanh nghiệp. Điều kiện về quy mô cơ bản không có mối liên hệ nào với việc đảm bảo trật tự công cộng, an toàn cháy nổ, an toàn tính mạng con người... Cho nên Bộ Tư pháp đề nghị Bộ Công Thương giải trình thêm.

Vẫn hạn chế quyền kinh doanh 

Ngoài ra, dự thảo quy định điều kiện với thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu, sản xuất chế biến "phải là doanh nghiệp". Theo cơ quan thẩm định, như vậy, các chủ thể kinh doanh như hợp tác xã, hộ kinh doanh sẽ không được quyền tham gia. "Đây là quy định không hợp lý, hạn chế quyền kinh doanh của hợp tác xã. Đề nghị không phân biệt đối xử", Bộ Tư pháp bày tỏ.

Một ví dụ khác, dự thảo cũng quy định điều kiện với thương nhân mua bán khí phải có hợp đồng mua bán với thương nhân xuất nhập khẩu, chế biến khí tối thiểu 1 năm. Bộ Tư pháp cho rằng điều này là không phù hợp. "Bởi vì thương nhân chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh khí thì không thể ký hợp đồng với thương nhân xuất nhập khẩu", Bộ Tư pháp nhận xét.

Ngoài ra, Bộ Tư pháp đề nghị làm rõ cơ sở của việc hạn chế thương nhân kinh doanh chỉ được ký hợp đồng mua bán khí với 1 thương nhân xuất nhập khẩu hoặc sản xuất. Quy định này có thể làm cản trở sự gia nhập thị trường của thương nhân mua bán khí có quy mô nhỏ, hạn chế phát triển thị trường kinh doanh khí, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa. 

Hoặc tại điều 7 dự thảo quy định về quy hoạch phát triển kinh doanh khí gồm: quy hoạch đối với nhà máy sản xuất, chế biến khí; kho chứa với tổng dung tích bồn chứa từ 5.000m3 do Bộ Công thương lập và quy hoạch phát triển cơ sở kinh doanh khí do UBND tỉnh lập. 

Theo Bộ Tư pháp, quy hoạch này được hiểu rằng, nếu doanh nghiệp xin phép thành lập cơ sở kinh doanh khí mà không có trong/vượt quá quy hoạch thì sẽ không được chấp thuận; Nếu thực hiện hoạt động nằm ngoài quy hoạch là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt. 

"Đây là quy định đã tồn tại ở Nghị định 19/2016 và Nghị định 107/2009, nhưng trên thực tế, việc lập quy hoạch cơ sở kinh doanh khí (nhất là ở địa phương) hầu như không khả thi", Bộ Tư pháp bày tỏ và nhấn mạnh: Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, quy hoạch do cơ quan nhà nước lập theo kỳ và thường có độ trễ, không theo kịp với sự phát triển của xã hội. Trong khi đó, các doanh nghiệp thường rất nhanh nhạy trong việc nhìn ra nhu cầu của xã hội và đáp ứng nhu cầu đó, do đó, nên để thị trường tự quyết định về số lượng các cơ sở kinh doanh sẽ tốt hơn Nhà nước làm việc đó.

Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng chỉ ra bất cập của việc quy định thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh khí là 5 năm. Theo Bộ Tư pháp, điều này gây áp lực cho tổ chức, cá nhân phải xin cấp lại giấy chứng nhận trong khi đó trong quá trình thực hiện vẫn đáp ứng các điều kiện kinh doanh. Do đó Bộ tư pháp đề nghị bỏ yêu cầu này hoặc tự động gia hạn khi giấy chứng nhận hết hạn nếu tổ chức cá nhân vẫn đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh, không có hành vi vi phạm hoặc tăng thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận (10 năm.)

Do đó, về tổng thể, Bộ Tư pháp đề nghị tiếp tục rà soát các điều kiện để đảm bảo tính cần thiết, công khai, minh bạch, khách quan, tiết kiệm thời gian, chi phí tuân thủ của nhà đầu tư theo đúng tinh thần luật Đầu tư và ít hạn chế quyền đầu tư kinh doanh của các chủ thể liên quan.