Chuyên gia lo khu vực tài chính ngân hàng vẫn còn nhiều rủi ro

Tại hội nghị khoa học quốc gia "Kinh tế xã hội Việt Nam năm 2015: Cơ hội và thách thức" vừa diễn ra tại Đại học Kinh tế quốc dân, các chuyên gia cho rằng khu vực tài chính ngân hàng sẽ vẫn tiếp tục chịu nhiều rủi ro vi mô do hệ thống chưa thực sự lành mạnh.

Trong năm 2015, mặc dù nền kinh tế vĩ mô đã đạt được những kết quả nhất định, như GDP tăng trưởng 6,8%, lạm phát giảm thấp, hệ thống ngân hàng đã phát huy phần nào vai trò của nó trong việc điều chỉnh nền kinh tế, tuy nhiên các chuyên gia cho rằng ở khu vực này vẫn còn gặp nhiều rủi ro tài chính.

Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân, vấn đề nợ xấu hiện nay vẫn chưa được giải quyết triệt để và còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Việc bán nợ cho VAMC thực chất không giải quyết được vấn đề do cơ quan này hiện không có quyền chủ động để xử lý những khoản nợ xấu mua bằng trái phiếu chính phủ và các tổ chức tín dụng vẫn có quyền quyết định đối với tài sản thế chấp của khoản nợ.

Giải pháp được đề xuất tại hội thảo là nhà nước cần hoàn thiện hành lang pháp lý để các ngân hàng thương mại và VAMC bán đấu giá và thanh lý tài sản đảm bảo để bù đắp tổn thất đồng thời cần có nhưng quy định cụ thể về định giá khoản nợ để hỗ trợ VAMC trong việc định giá để mua bán các khoản nợ xấu. Hiện nay, Việt Nam vẫn chưa có thị trường mua bán nợ xấu đúng nghĩa.

Ngoài ra, việc sử dụng các nguồn tín dụng tại các ngân hàng thương mai cũng chưa được phân bổ hợp lý. Theo thống kê của NHNN, Mức tăng dư nợ tín dụng tại khu vực xây dựng, dịch vụ gần 20% trong khi mức tăng tín dụng tại các khu vực quan trọng hơn như công nghiệp, sản xuất chỉ rơi vào khoảng 6%.

Mức an toàn vốn tại các ngân hàng có quy mô lớn nhất hệ thống, chiếm 40% thị phần, như Vietinbank, Vietcombank… ở mức dưới 10% trong khi các NH Liên doanh, nước ngoài đều trên 30%.

Trước những diễn biến bất ngờ trên thị trường quốc tế vào những ngày đầu năm 2016, PGS.TS Tô Trung Thành cho rằng rất khó để có thể dự đoán về tình hình kinh tế trong năm 2016.

Tuy nhiên, theo ông lãi suất sẽ khó giảm do FED tăng lãi suất và quy mô vay nợ nội địa vẫn tiếp tục gia tăng. Bên cạnh đó, việc các ngân hàng sử dụng quỹ dự trữ có thể khiến thanh khoản của ngân hàng kém hơn nếu không được trung hòa một cách hiệu quả.

Đầu năm 2016, một cơ chế tính tỷ giá mới đã được NHNN đưa ra nhằm nới lỏng cơ chế tỷ giá, tuy nhiên tỷ giá và cơ chế tỷ giá này vẫn sẽ còn chịu nhiều áp lực từ các nhân tố bên trong và bên ngoài. Việc đồng USD tăng giá trị và các đồng tiền khác đặc biệt là đồng NDT giảm giá trị có thể kích hoạt yếu tố tâm lý và đô la hóa trên thị trường, các dòng vốn FDI vẫn tiếp tục được đổ vào làm cho việc giữ tỷ giá cố định là rất khó khăn. Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, vấn đề ở đây là tỷ giá trung tâm mà NHNN đưa ra đã thực sự đạt điểm cân bằng hay chưa.

Nhận định chung về tình hình kinh tế vĩ mô năm 2016, các chuyên gia cho rằng nền kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục phục hồi tuy nhiên khó có khả năng vươn lên vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Hội thảo cũng kiến nghị cần đổi mới cơ chế điều hành tỷ giá linh hoạt, khung khổ chính sách cần được cải thiện để tránh những rủi ro cho toàn bộ nền kinh tế.