Theo Tổng KTNN Hồ Đức Phớc, qua 24 năm hoạt động, KTNN thực hiện kiểm tra, đối chiếu các đơn vị liên quan đã phát hiện nhiều sai phạm, truy thu cho Ngân sách nhà nước hàng trăm nghìn tỷ đồng.
Ví dụ, năm 2016, 2017, riêng kiểm toán các dự án BT, KTNN đã chỉ ra nhiều sai phạm, giảm thất thoát cho ngân sách Nhà nước. Có những dự án sau kiểm toán, giá trị được KTNN xác nhận chỉ bằng 39% giá trị BT ban đầu; đối chiếu, kiểm tra thuế của 4.150 doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã truy thu cho ngân sách 3.411 tỷ đồng.
Năm 2018, KTNN đã phát hiện, kiến nghị xử lý tài chính 92.600 tỷ đồng, trong đó, tăng thu, giảm chi cho NSNN 44.466 tỷ đồng. Qua đối chiếu thuế 2.969 doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại 43 địa phương, KTNN xác định tăng thu NSNN 1.684,6 tỷ đồng, kiến nghị giảm lỗ 3.341,5 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, theo pháp luật thuế hiện hành người nộp thuế tự kê khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm nên cơ quan thuế chỉ hậu kiểm được khoảng 18% trong tổng số các doanh nghiệp nộp thuế (có nghĩa khoảng 82% đang là khoảng trống chưa được cơ quan nào kiểm tra, phát hiện).
Việc trốn thuế, chuyển giá đang trở nên nhức nhối, hiện làm thất thu lớn NSNN. Thời gian qua, KTNN đã phát hiện chuyển giá, trốn thuế ở các doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp nước ngoài, như Unilever, Sabeco,… truy thu ngân sách hàng chục nghìn tỷ đồng…
Tuy nhiên, theo ông Phớc, để bảo đảm đúng luật, thời gian qua khi tiến hành kiểm tra, đối chiếu đối với các đơn vị, tổ chức có liên quan (bên thứ 3), KTNN phải thực hiện thông qua cơ quan thuế, cơ quan quản lý nhà nước (Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và môi trường).
Sau phần trình bày của ông Hồ Đức Phớc, Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN đã được Chủ nhiệm Ủy ban TCNS của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày tại Quốc hội.
Theo ông Nguyễn Đức Hải, đa số ý kiến tán thành việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN nhằm khắc phục một số khó khăn vướng mắc trong thực hiện Luật KTNN.
Một số ý kiến cho rằng, việc sửa đổi Luật là chưa thực sự cần thiết vì sau 3 năm thực hiện, cơ bản Luật vẫn phù hợp thực tiễn; nhiều nội dung sửa đổi liên quan đến các Luật chuyên ngành nhưng dự thảo Luật chưa quy định rõ, cụ thể để đảm bảo thống nhất; nhiều sửa đổi quan trọng chưa nhận được sự đồng tình của Chính phủ…
Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Đức Hải cũng cho biết, Ủy ban Tài chính ngân sách thống nhất cần bổ sung vào Luật KTNN một số quy định để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của KTNN trong việc phòng, chống tham nhũng.
“Tuy nhiên, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật KTNN đã quy định nhiều điều khoản để KTNN thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng nên cần rà soát các điều khoản dự thảo Luật đang bổ sung để hạn chế tối đa việc dẫn chiếu lại các quy định trong Luật phòng chống tham nhũng dẫn đến trùng lặp, không cần thiết...”, ông Nguyễn Đức Hải nói.
