Sáng nay 13/6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường đã "mở hàng" trả lời chất vấn từ các đại biểu Quốc hội.
Trả lời câu hỏi liên quan đến nông nghiệp công nghệ cao, Bộ trưởng cho biết, mục tiêu nòng cốt của ngành trong giai đoạn này là đưa công nghệ cao vào nông nghiệp. Gói 100.000 tỷ đồng được Chính phủ ban hành cũng là để hỗ trợ ngành. Hiện đã giải ngân được trên 30.000 tỷ cho doanh nghiệp, khu vực sản xuất nông nghiệp. Nhiều ngân hàng không chỉ coi đây là mục tiêu "giải cứu" mà còn là thị trường tiềm năng.
Tuy nhiên theo Bộ trưởng, hiện đúng là có khó khăn là một số tài sản trên phần đất khi hình thành tài sản thế chấp còn vướng mắc. Ví dụ nhà kính, nhà lưới, cả tỷ đồng tại sao lại không được hoàn thiện thủ tục pháp lý để trở thành tài sản thế chấp.
Về vấn đề tiêu thụ nông sản được rất nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng cho rằng đây là vấn đề tồn tại từ khá lâu, trong đó khâu thị trường và chế biến là rất yếu. Tuy nhiên, đang từ bán ở chợ nhà để mang ra thế giới với các yêu cầu khắt khe là phải tổ chức lại, đòi hỏi vấn đề tổ chức, đầu tư.... nên sẽ không thể tránh khỏi nơi này thừa cái này, nơi khác thừa cái kia.
"Đó là một chặng đường gian khổ nhưng chúng ta phải làm", Bộ trưởng Cường nhấn mạnh.
Về khủng hoảng thừa thịt lợn trong giai đoạn vừa qua, Bộ trưởng cho biết, nguyên nhân chính là do sức sản xuất tăng trưởng quá nhanh. Hiện nay, không riêng thịt lợn tăng rất mạnh mà nhiều nông sản khác cũng tăng hàng chục lần trong vài năm qua. Riêng thịt lợn đã tăng 3,6 lần, sữa tăng 15 lần, cá từ 1,8 lên 3,4 triệu tấn, cùng với đó là 10 tỷ quả trứng...
Cũng theo ông Cường, riêng về thịt lợn thì rổ thực phẩm Việt Nam cơ cấu đã thay đổi. Trước đây bữa cỗ có 70% là thịt lợn thì nay có nhiều thực phẩm thay thế. Theo ông, trong thời gian tới cần cơ cấu lại, thu hẹp 3 triệu hộ chăn nuôi để dễ dàng kiểm soát hơn về nguồn cung.
Nguyên nhân thứ hai theo Bộ trưởng là sự liên kết trong ngành nông nghiệp còn kém, chế biến đang bị tách lìa với sản xuất. Hiện nay chỉ có vài doanh nghiệp chế biến nhưng chế biến sâu từ nuôi đến chế biến thành phẩm, trong khi đa số là nuôi rồi thịt và bán ở phản thịt ngoài chợ.
Thứ ba, khâu tổ chức thị trường là khâu yếu nhất. Hiện nay thịt lợn của Việt Nam mới xuất khẩu được 3 nước, lợn sữa mỗi năm khoảng 20.000 tấn, còn lại chủ yếu là tiểu ngạch qua Trung Quốc. Các thị trường khác chưa khai thác được.
"Trong 3 khâu của ngành chăn nuôi lợn thì mới làm được khâu đầu, còn 2 khâu sau rất yếu. Trong đó có trách nhiệm của ngành nông nghiệp. Nên tháng 4 vừa qua giới hạn cuối cùng là khủng hoảng thừa", Bộ trưởng Nông nghiệp bày tỏ.
Trả lời câu hỏi của đại biểu về tạm nhập tái xuất thịt lợn, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, phát triển thị trường là nội dung mệnh lệnh, không có thị trường không có sản xuất. Theo ông, thị trường phải sản xuất ngay trong nội địa, bảo vệ thị trường nội địa, tuy nhiên cần đánh giá, rà soát lại để tận dụng được cơ hội phát triển, hợp tác với các nước để xuất khẩu mặt hàng nông sản.
Về chất lượng giống của ngành nông nghiệp Việt Nam, Bộ trưởng cho rằng làm khá tốt bởi trong một thời gian ngắn chuyển từ đói sang thừa thực phẩm. Tuy nhiên, có giống ngành cây trồng ăn quả và giống rau cũng đang yếu nhưng không thể không làm được.
Một chùm giống nữa là toàn bộ giống bản địa của Việt Nam, giống cây, giống chăn nuôi riêng. Cái này phải chú ý hơn, tạo ra đặc sản riêng theo quy trình truyền thống, phục vụ cho nông nghiệp.
Trả lời câu hỏi về nông nghiệp sạch, Bộ trưởng Nông nghiệp cho rằng, đảm bảo xử lý môi trường để đảm bảo có sản phẩm nông nghiệp sạch là yêu cầu đặt ra cần kíp.
"Chúng ta có diện tích đất canh tác tốt, nhưng thuỷ vực bị ô nhiễm thì cũng khó có sản phẩm sạch", ông Cường cho biết.
Đối với sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, ông Cường cho hay, Thủ tướng đã đồng ý cho phép Bộ Nông nghiệp xây dựng Nghị định về phát triển sản phẩm nông nghiệp hữu cơ theo quy trình rút gọn, cố gắng thời gian ngắn nhất sẽ có khung pháp lý, cơ sở cho định hướng, phát triển sau này.
Trước câu hỏi của đại biểu về tiềm năng nuôi lợn của Việt Nam, người đứng đầu ngành nông nghiệp khẳng định là có nhưng về lâu dài cần phải tính câu chuyện thị trường.
"Công đoạn phát triển thị trường lưu thông, phân phối vẫn theo kiểu cũ. Chúng tôi sẽ bàn thêm với Bộ Công Thương để giải quyết bài toán này để có giải pháp cụ thể, đặc biệt là khuyến khích doanh nghiệp", Bộ trưởng Cường nói.
Trả lời đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm về trách nhiệm của mình trước người nông dân, Bộ trưởng thừa nhận trách nhiệm cá nhân, song cho biết nếu chỉ trông chờ vào Bộ trưởng thì khó.
"Phân công cho trưởng ngành nào thì ngành đó phải chịu trách nhiệm đầu tiên, nhưng một mình trưởng ngành không thể làm hết được. Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị", ông Cường nhìn nhận.
Không đồng tình với câu trả lời của Bộ trưởng Cường, đại biểu Tâm tranh luận lại. "Tôi chất vấn Bộ trưởng là muốn Bộ trưởng trả lời trách nhiệm của mình, chứ không phải hệ thống chính trị", đại biểu Tâm nhấn mạnh.
Phó bí thư thành uỷ TP.HCM cho hay, trong nhiều cuộc gặp gỡ với bà con nông dân, bà nhận thấy ứng xử của ngành với khu vực nông nghiệp, nông thôn còn nhiều lúng túng.
"Cái gì dễ thì chúng ta làm, nhưng cái khó nhất hiện nay là tổ chức sản xuất thì lại chưa tập trung làm, chưa có giải pháp đột phá", bà Tâm nói.
