Phát biểu tại hội trường Quốc hội, đại biểu Trần Quang Chiểu đã so sánh hai giai đoạn trong điều hành chính sách tiền tệ của Chính phủ.
Giai đoạn thứ nhất là giai đoạn lạm phát tăng chi, nợ xấu tăng chóng mặt, nợ công tăng đột biến. Yếu kém trong điều hành chính sách tiền tệ của Chính phủ giai đoạn này thể hiện trên 3 mặt.
Một là về tín dụng, tín dụng trong nước giai đoạn này được điều hành theo quan điểm tăng trưởng tín dụng bằng mọi giá, lấy tăng trưởng tín dụng làm mục đích, làm chỉ tiêu phấn đấu, làm thành tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành của cả hệ thống. Đối với tín dụng của nước ngoài thì vay được là cứ vay. Hôm nay vay mai sau trả, giai đoạn này có một khối lượng khổng lồ bơm vào nền kinh tế, song nền kinh tế không áp dụng được.
Hai là thành lập ồ ạt các tổ chức tín dụng. Trong thời gian ngắn, Chính phủ đã cho thành lập thêm hàng chục tổ chức tín dụng khác nhau trong khi quy mô của nền kinh tế đất nước ta chỉ xung quanh 100 tỷ USD.
Ba là điều hành chính sách tiền tệ nặng về hành chính, thậm chí phi thị trường như ấn định lãi suất, nâng vốn điều lệ đột ngột, đánh giá tài sản theo kiểu khách quan, áp đặt cho việc mua ngân hàng 0 đồng...
Giai đoạn thứ hai là trong những năm gần đây, đặc biệt sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 12, điều hành chính sách tiền tệ của Chính phủ có nhiều sự năng động, linh hoạt, tôn trọng quy luật thị trường, tương đối ăn khớp với chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa cùng một số chính sách kinh tế khác.
Giai đoạn này thể hiện trên bốn mặt. Một là xử lý nợ xấu nhanh và chắc. Trong thời gian rất ngắn, nợ xấu từ trên 10% toàn hệ thống nay xuống còn 2,02%; xử lý số tiền trên 227.000 tỷ, đạt trên 43% tổng số nợ xấu cần xử lý.
Hai là về cung ứng tín dụng cho nền kinh tế, Chính phủ đã điều hành cung ứng đủ và hiệu quả. Đến nay, tăng trưởng tín dụng chỉ xung quanh 15%/năm, trong đó năm 2018 chỉ 13,89% song GDP vẫn tăng trưởng trên 7%.
Ba là về điều hành lãi suất, trong bối cảnh ngày càng xuất hiện nhiều yếu tố gây áp lực tăng lãi suất, lạm phát, Chính phủ đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại chủ động tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh nên vẫn duy trì được ổn định lãi suất huy động và lãi suất cho vay, từng bước giảm lãi suất cho vay. Thời điểm hiện nay lãi suất vay phổ biến ngắn hạn chỉ còn 6%-9%/năm.
Bốn là về điều hành tỷ giá và thị trường vàng, từ năm 2006 đến nay, Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước điều hành tỷ giá trung tâm trên thị trường ngoại tệ đã thích ứng với các cú sốc phát sinh, giảm thiểu tác động bất lợi đến tỷ giá.
“Tỷ giá trên thị trường của chúng ta ổn định, giảm tâm lý đầu tư ngoại tệ, cung cầu ngoại tệ thuận lợi cho nền kinh tế thanh khoản, ngoại tệ tốt, dự trữ ngoại tệ tăng cao, đặc biệt tạo niềm tin của nhân dân với đồng tiền Việt Nam”, đại biểu Trần Quang Chiểu đánh giá.
Đề cập đến điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới, đại biểu Trần Quang Chiểu cho rằng Chính phủ cần tập trung vào ba vấn đề.
Một là sớm và nhanh chóng giảm lãi suất cho vay vì lãi suất hiện còn ở mức cao trong khi dư địa giảm lãi suất vẫn còn.
Hai là Chính phủ cần sớm có giải pháp huy động nguồn ngoại tệ vào trong dân phục vụ cho nền kinh tế.
“Hằng năm, đất nước chúng ta phải vay nước ngoài nhiều tỷ USD để bù đắp bội chi và trả nợ gấp với lãi suất không thấp trên 6% trong khi lượng vàng và ngoại tệ trong dân còn rất lớn”, đại biểu Chiểu nói.
Ba là, đề nghị Ngân hàng Nhà nước cần xem lại một số nội dung trong dự thảo sửa đổi Thông tư số 39/2014 và Thông tư 43/2016 như: hạn chế các phương thức giải ngân cho các công ty tài chính, mỗi người chỉ được mở một ví điện tử tại một tổ chức cung ứng dịch vụ, không được giao dịch quá 20 triệu đồng/ngày hoặc người người tiêu dùng phải khai báo lại mặc dù đã có thông tin định danh theo tài khoản ngân hàng.
“Theo tôi, những nội dung trên nếu được ban hành sẽ cản trở thực hiện về kinh tế số và đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt”, đại biểu Chiểu bình luận.
