Theo truyền thuyết, ngày vía Thần tài được xuất phát từ tích Thần Tài. Chuyện kể rằng dưới trần gian không có Thần Tài, chỉ có Thần Tài trên trời, vị Thần cai quản tiền bạc, tài lộc. Trong một lần đi chơi uống rượu, Thần Tài say quá nên rơi xuống trần gian. Khi Thần tài vào nhà nào xin ăn thì nhà đó giàu có, buôn may bán đắt… Đến ngày mùng 10 tháng Giêng thì Thần Tài bay về trời.
Để tưởng nhớ Thần Tài, mọi người chọn ngày này là ngày vía Thần Tài để thờ cúng vật phẩm và mua vàng để cầu tài lộc may mắn, công việc hanh thông, đắc tài đắc lộc, sung túc cả năm.
Tại Việt Nam, trong ngày 'vía Thần tài', mọi người thường cố gắng mua một ít vàng để lấy may và như VietnamFinance đã đề cập, sáng nay nhiều người thậm chí đã xếp hàng từ sáng sớm chỉ để mua được một chỉ vàng.
Trao đổi với báo chí, TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia ngân hàng cho rằng về mặt kinh tế, người mua vàng trong ngày này sẽ tạo nên một làn sóng cầu rất cao, từ đó giá vàng thường đẩy lên rất bất hợp lý.
"Trong những năm qua, giá vàng đẩy lên vào ngày vía Thần tài sau đó lại giảm rất sâu, gây thiệt hại cho người dân mua trước đó, nếu mua với số lượng lớn. Về kinh tế vĩ mô, việc giá vàng thường được đẩy lên cao trong những ngày này không tác động nhiều tới nền kinh tế cũng như thị trường vàng nhưng về mặc cá nhân, đó là điều bất lợi”.
Vẫn theo ông Trí Hiếu, nếu xét về mặt xã hội, người dân mua vàng với quan niệm Thần tài sẽ gõ cửa nhà mình là điều không hợp lý. Còn nếu tin vào ngày đó, người dân có thể mua vàng vào ngày trước đó, sau đó đúng ngày vía Thần tài có thể thắp hương cúng. Nếu muốn mua chính ngày 10 tháng Giêng Âm lịch thì chỉ nên mua lượng nhỏ để lấy may theo quan niệm dân gian, không phải mua nhiều mà nghĩ sẽ được nhiều phúc lợi.
Còn theo TS Bùi Quang Tín, thay vì mua vàng trong ngày Thần Tài thì nên mua trước đó vài ngày cũng được.
"Người dân mình giờ cũng không còn cứ chờ đến đúng ngày Vía mới mua. Tôi thấy, cách đây 2-3 ngày, họ đã mua rồi. Sau những ngày nghỉ Tết, hôm thứ 2 vừa rồi, đúng ngày đi làm đầu năm (mùng 7 Tết), người dân đã mua vàng và kéo dài mãi đến hôm nay. Mua vàng sớm, tránh được tình trạng xếp hàng, tăng giá, dịch vụ không tốt khi người mua quá đông", ông Tín nói.
Chuyên gia này cũng cho rằng về vấn đề tin tưởng vía Thần Tài, ai nói sai thì không biết nhưng quan điểm của ông là không sai, đặc biệt, văn hoá người Việt Nam là có lòng tin, sự thờ cúng rất kỹ.
Tuy nhiên, không nhất thiết phải cúng vàng mà có thể bằng nhiều hình thức khác nhau. Vía Thần Tài có thể bằng dĩa trái cây, bằng một cái gì đó cũng được, bất kỳ hình thức nào. "Thậm chí, bạn có thể mua một ly trà sữa để lên bàn thờ cúng Thần Tài. Lúc đó thay vì tiệm vàng đông thì tiệm trà sữa sẽ "hốt bạc", lại còn giảm áp lực cho tiệm vàng", ông Tín nói, nhấn mạnh rằng việc vía làm sao hạn chế tối đa vấn đề mê tín, không hùa theo, đừng để niềm tin đâm ra lệch lạc.
Ngày Thần tài năm nay lại trùng với ngày Lễ tình nhân - Valentines, một sự trùng hợp khá kỳ thú giữa một hoạt động tín ngưỡng phương Đông với một lễ hội phương Tây. Nhân dịp này, trên tài khoản Facebook cá nhân, doanh nhân Hoàng Tô, Chủ tịch Tinh Vân Group đã có bài viết khá hài hước về sự kiện này.
Theo ông Hoàng Tô, sẽ phải mất tới 19 năm mới có một lần lặp lại như thế này, cụ thể là đến năm 2038 hai ngày này mới lại trùng lặp.
Doanh nhân nổi tiếng ngành công nghệ này đã đưa ra lý giải khá hài hước cho sự trùng lắp này như sau:
"Thời hồng hoang loài người là 1 sinh vật toàn năng, có 2 đầu, 2 thân, 4 tay, 4 chân và 1 túi da đựng vàng, tiêu hết lại đầy.
Vừa đẹp đẽ thông minh, vừa hùng mạnh giàu có nên sinh vật này hoàn hảo đến mức kiêu ngạo, coi thường cả thiên đình. Ngọc Hoàng nổi giận bèn xé túi da của người vứt đi. Tiếp đến lại xé người ra làm 2 nửa. Khi xé do lực ko đều nên 1 nửa thừa, 1 nửa lại thiếu chút thịt, làm thành 2 nửa nam và nữ.
Từ đó loài người trở nên bất toàn, cả đời điên cuồng lao đi kiếm tiền mong tìm lại được túi da thuở nào. Lại thêm các nửa nam nửa nữ cứ khắc khoải đi tìm nửa còn lại, tìm xong lắp thử thấy ko ổn lại mải miết tìm tiếp, cứ thế cả đời trôi qua rất khốn khổ.
Ngọc Hoàng thấy thế thương tình bèn họp thiên đình: "Loài người vô minh, cứ lầm lũi cả đời tìm kiếm tiền bạc và tình yêu vốn là những thứ đã bị xé khỏi bản thể nên sẽ chẳng thể thỏa mãn. Nay giao 1 thần lo việc ban phát tài lộc cho chúng sinh, gọi là thần tài, và 1 thần lo việc lắp 2 nửa sao cho khít, gọi là thần tình, đặng cho chúng có thêm hy vọng sống".
Và Người phán rằng: "Để tránh loài người trở lại hoàn hảo như trước, 2 thần chỉ được phép gặp nhau 19 năm 1 lần thôi".
Hôm nay là ngày 2 thần gặp nhau, thiên hạ sẽ tranh thủ ghép đôi và mua vàng hằng mong tìm lại bóng dáng thời hoàng kim. Phải 19 năm nữa, năm 2038, Valentine's day và ngày cúng Thần tài mới lại trùng nhau".
Những năm gần đây, ngày vía Thần tài trở thành dịp "hốt bạc" của nhiều doanh nghiệp vàng. Năm 2018, Công ty Cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho biết đã bán ra 169.000 sản phẩm vàng các loại, doanh thu ước 750 tỷ đồng trong ngày thần tài.
Tại Công ty vàng bạc đá quý Doji, ngày vía Thần tài năm 2018 công ty này đã bán ra đến 260.000 sản phẩm trong ngày Thần Tài, tăng 50% so với năm trước, trong đó chủ yếu là các sản phẩm vàng ép vỉ, vàng may mắn.
